آموزش آنلاین موسیقی | آموزش عود متوسطه (متد اختصاصی)

در این مجموعه اتودها و قطعاتی از اساتید موسیقی مانند استاد منصور نریمان، درویش خان، مرتضی نی‌داوود و همچنین در دستگاه‌ها و گوشه‌های مختلف اجرا می‌شود و نکات آنها با دقت و جزییات تدریس می‌شود

آموزش عود متوسطه

توصیه‌های کاربردی برای محل تمرین و چگونگی نگه‌داری از ساز

- «چهار مضراب اصفهان» اثر منصور نریمان- اصفهان سل، ریتم ۶/۸ - توضیح فرم چهار مضراب در موسیقی ایرانی - گوشه‌های ارائه شده در این قطعه: - درآمد - بیات راجه - جامه‌دران - عشاق - فرود

- «چهار مضراب اصفهان» اثر منصور نریمان- اصفهان سل، ریتم ۲/۴ - مقدمه‌ای برای آموزش ساخت چهار مضراب و بداهه‌نوازی - گوشه‌های ارائه شده در این قطعه: - درآمد - جامه‌دران - عشاق - فرود

- «رِنگ غنی و فقیر» اثر درویش خان - اصفهان سل، ریتم ۶/۸ - گوشه‌های اشاره شده در این قطعه: - درآمد - عشاق

- «چهارمضراب ماهور» اثر منصور نریمان، ریتم ۶/۸ - توضیحی بر پایه چهار مضراب - تاکید بر آموزش تریل و ‌توجه به منظم اجرا شدن تریل با انگشت‌های اول، دوم و سوم - تاکید بر آکسان‌ها در طول اجرای قطعه (شدت نواختن نت‌هایی مشخص شده) - معرفی دستان سوم (پوزیسیون سوم) - توضیحی برای چگونگی به‌کارگیری انگشتان در اجرای بهتر تکیه‌ها - گوشه‌های ارائه شده در این قطعه: - درآمد - شکسته -مُدگردی: ماهور دو به اصفهان سل

- قطعه «رنگین کمان» اثر منصور نریمان، گام سل مینور، ریتم ۶/۸ - مُدگردی: سل مینور به ر مینور - تاکید بر تغییر دستان اول به دوم و دوم به سوم و برگشت

- «پیش‌درآمد اصفهان» اثر مرتضی نی داوود، اصفهان دو، ریتم ۲/۴ - آموزش و تاکید بر اجرای درّاب و نحوه به‌کارگیری انواع آن - توضیح برای تغییر وضعیت انگشت اول در دستان اول رو به جلو - گوشه‌های ارائه شده در این قطعه: - درآمد - عشاق - فرود

- آموزش مضراب‌های پرشی - توضیح برای استفاده مفید از طنین ساز با هدف ایجاد تعادل صوتی در صدادهی ساز - آموزش قطعه «مرغ سحر» اثر مرتضی نی داوود با به‌کارگیری تکنیک مضراب‌های پرشی

- اتود شماره ۱ اثر منصور نریمان، دو ماژور، ریتم ۲/۴ - مُدگردی: دو ماژور به می مینور و سل مینور و برگشت به دو ماژور - تاکید بر ایجاد تعادل صوتی بین نت‌هایی که به صورت دست باز اجرا می‌شوند با نت‌هایی که به وسیله انگشت‌گذاری اجرا می‌شوند. - تاکید بر دینامیک صدا، کنترل شدت و ضعف صدا در اجرای موسیقی (اجرای فورته پیانو) - تمرین پرش از دستان دوم به دستان ششم - توصیه‌هایی برای به‌کارگیری خلاقیت شخصی در ایجاد تمرین با شناخت از ضعف شخصی خودمان

- اتود شماره ۲ اثر منصور نریمان، آواز دشتی، دشتی لا (شور ر)، ریتم ۲/۴ - توجه به تغییر وضعیت انگشت اول و بازگشت دقیق به جایگاه اصلی در دستان دوم - تمرین ریز زدن‌های پیوسته یا همان لگاتو - توجه به کنترل طنین ساز در اجرای دوبل نت‌ها و یا اجرای همزمان چند نت - تغییر وضعیت انگشت اول به جلو برای اجرای دوبل نت‌ها

- اتود شماره ۳ اثر منصور نریمان، ریتم ۲/۴، فا ماژور - مُدگردی‌ها: فا ماژور به سل مینور فا ماژور به شکسته ماهور دو و برگشت به فا ماژور - تمرکز بر اجرای تکیه یا انگشتان اول، دوم، سوم و چهارم - توجه به دینامیک در اجرای تمرین - معرفی الگوی انگشت‌گذاری جهت اجرای آکورد‌های فا ماژور و دو ماژور در دستان دوم

- اتود شماره ۴ اثر منصور نریمان، سل مینور، ریتم ۲/۴ - توضیح و توجه بر ایجاد تمرکز بیشتر در نوازندگی - تقویت استقامت جسمی و‌ ذهنی در اجراهای طولانی‌تر - مروری بر تکنیک درّاب و انواع آنها - توجه به تغییر سرعت در قطعات به صورت ناگهانی و یا تدریجی - توضیح برای نواختن ریزهای متصل و مقطع - مُدگردی‌ها: سل مینور هارمونیک سل مینور تئوریک چهارگاه ر (حصار چهارگاه سل) چهارگاه سل سل مینور

- اتود شماره ۵ اثر منصور نریمان، دو مینور، ریتم ۴/۴ - تاکید بر اجرای قطعه در دستان اول و تقویت انگشت چهارم - معرفی فرم مضراب پنج تایی - تاکید بر اجرای صحیح تکیه‌ها

- «مقدمه آواز اصفهان» اثر منصور نریمان، اصفهان سل - توصیه بر چگونگی اجرای قطعات آوازی

نام‌گذاری ساز

خوارزمی در کتاب مفاتیح‌العلوم این ساز را بربط یا بربت می‌نامد و وجه تسمیه آن از کلمه بربت که به سینه و کردن مرغابی می‌گویند و بخاطر شباهت کاسه و دسته ساز به این حیوان، میداند.

عقیده بعضی دیگر این است که این ساز عربی شده ساز رود است. عده‌ای دیگر هم این ساز را در ادامه ساز لوت در اروپا می‌دانند.

امروزه این ساز مهم‌ترین ساز جهان عرب محسوب می‌شود.

ساختمان ساز

عود سازی است گلابی شکل که از چوب توت و گاه فوفل و آبنوس ساخته می‌شود. ساز کاسه طنینی بزرگ و دسته کوتاه دارد و به طور تقریبی ۸۵ سانتی‌متر است.

این ساز را هنگام نواختن به صورت افقی روی ران پا قرار می‌دهند به صورتی‌ که دسته آن در سمت چپ و کاسه سمت راست نوازنده قرار بگیرد.

کاسه طنینی و صفحه رو:

کاسه طنینی عود مانند گلابی است که از طول به دو قسمت مساوی تفسیم شده است. این ساز هم مانند سه‌تار از تَرْک‌های چوبی متعدد و به هم پیوسته تشکیل شده است. این ترک‌ها از یک سو در پایین کاسه و از سوی دیگر نزدیک دسته به یک‌دیگر می‌رسند.

صفحه رویی ساز نیز از چوبی است که برای صدادهی بهتر آن را از چوب کاج می‌سازند. روی صفحه دو دایره کوچک و یک دایره بزرگ مشبک که از جنس استخوان است برای خروج صدا تعبیه شده است.

خرک نیز در قسمت پایین این صفحه قرار دارد و با فاصله کمی از خرک در محل برخورد مضراب با سیم‌ها صفحه کوچک بیضی شکلی از جنس چوب یا استخوان قرار می‌گیرد تا به دلیل کوتاهی ارتفاع خرک، از برخورد مضراب با وترها صفحه اصلی ساییده نشود.

پل:

برای جلوگیری از تغییر شکل صفحه روی ساز، در پنج نقطه از صفحه به طرف داخل کاسه پل‌هایی افقی و متصل به صفحه تعبیه شده است.

خرک و سیم‌گیر:

خرک که از جنس چوب و به طول ۱۰ سانتی‌متر از در پایین صفحه قرار دارد؛ روی خرک شیارهای کم‌همقی برای عبور و قرار گرفتن سیم‌ها ایجاد شده است. در بعضی از ساز خرک وظیفه سیم‌گیر برای نگه‌داری انتهای سیم‌ها را نیز انجام می‌دهد به این صورت که سیم‌ها در سوراخ‌هایی که روی خرک وجود دارند گره می‌خورند و به طرف گوشی ساز می‌روند. معمولا خرک مستقیما بر روی ساز نمی‌چسبد و بین خرک و صفحه تکه‌ای چوب یا صدف قرار می‌دهند؛ اما بعضی دیگر از سازها سیم‌گیر مستقلی دارند که در انتهای بدنه کاسه نصب شده است.

دسته ساز:

ساز عود دارای دسته کوتاه چوبی است که اندازه آن‌ تقریبا به اندازه یک سوم طول کاسه و قطر تقریبا ۱۰ سانتی‌متر است.

در قدیم روی دسته این ساز پرده بندی یا دستان‌بندی می‌شد اما امروز این ساز فاقد دستان‌بندی است اما ترئیناتی روی دسته قرار دارد که مشابه دستان بندی است. دسته ساز از یک طرف به کاسه طنینی و از طرف دیگر به سرپنجه متصل است.

سرپنجه:

در ابتدای طول دسته محفظه‌ای تو خالی و کمی متمایل به عقب قرار دارد که جعبه گوشی‌ها است.

سرپنجه محل قرار گرفتن گوشی‌های ساز است که در هر طرف آن پنج گوشی قرار دارد.

گوشی‌ها:

این ساز دارای ۱۰ گوشی به تعداد سیم‌های ساز است. گوشی‌ها نیز از جنس چوب و به شکل میخ سر پهن ساخته می‌شوند که قسمت پهن آن‌ها بیرون سرپنجه قرار دارد و توسط دست چپ نوازنده برای کوک کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتهای باریک آن‌ها نیز داخل سرپنجه قرار دارد و سر هر سیم به آن بسته می‌شود.

شیطانک:

مانند بسیاری دیگر از سازها شیطانک این ساز قطعه چوبی و باریک و کم ارتفاعی است که به عرض دسته و ارتفاع حدود یک میلی‌متر ساخته می‌شود و در بین دسته و سرپنجه قرار می‌گیرد. روی شیطانک شیارهای کم‌عمقی ایجاد شده است که سیم‌ها از روی آن عبور کرده و به سرپنجه و گوشی‌ها می‌رسند.

سیم‌ها:

عود یا بربط دارای ۱۰ سیم است که به صورت دو به دو باهم کوک می‌شوند. در بعضی سازها بم‌ترین سیم را به‌صورت تکی می‌بندند و برای صدای واخوان از آن استفاده می‌کنند.

جنس سیم‌ها از زه (روده تابیده گوسفند) یا ابریشم تابیده با روکش فلزی و یا سیم‌‌های نایلونی با ضخامت‌های متفاوت است. معمولا سیم‌های هشتم تا دهم این ساز روکش فلزی دارند. سیم‌های ساز گیتار نیز برای این ساز صدادهی مناسبی دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وسعت ساز

وسعت معمول این ساز حدود دو‌ اکتاو است که به‌خاطر کوتاه بودن طول دسته ساز یک اکتاو و نیم از آن صدادهندگی‌ بهتر و ایده‌آلی دارد.

همچنین این ساز یک اکتاو از بقیه سازها بم‌تر صدا می‌دهد که به این‌ نوع سازها انتقالی می‌گویند.

کوک سیم‌ها

اجرای تمام فواصل موسیقی ایرانی(پرده، نیم‌پرده، ربع پرده) روی این ساز به دلیل عدم وجود پرده‌بندی ممکن است.

به‌جز سیم‌ بم نسبت صوتی کوک سیم‌ها با یکدیگر فاصله چهارمِ درستِ پایین رونده است.

 بیشتر بخوانید :  آموزش عود متوسطه (متد اختصاصی)